Sąd nie wydał dzieci do Niemiec. Rodzina zostaje w Polsce

Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił wniosek o wydanie trójki rodzeństwa do Niemiec. Wcześniej, na mocy postanowienia sądu I instancji, miało dojść do rozdzielenia pięciorga dzieci i ich matki. Dzięki interwencji prawników Instytutu Ordo Iuris, rodzina może pozostać razem. W Niemczech jedna z dziewczynek prawdopodobnie doświadczała przemocy seksualnej ze strony dziadka od strony ojca.

Pani Zofia ma pięcioro dzieci, z czego czwórka młodszych pochodzi ze związku z obywatelem Niemiec. Ojciec najstarszego – dwunastoletniego Krzysztofa, jest Polakiem. 2017 r. kobieta na stałe przebywała w Niemczech zamieszkując wspólnie z ojcem wówczas jeszcze trójki dzieci. W 2019 r. pięcioletnia córka zaczęła zachowywać się w sposób niepokojący, np. stała się agresywna wobec rodzeństwa czy niszczyła produkty spożywcze. Rodzice nie byli w stanie wyjaśnić przyczyny zachowania córki.

W marcu 2019 r. pani Zofia, będąc w ciąży z kolejnym dzieckiem obywatela Niemiec, przyjechała z czwórką dzieci do Polski w odwiedziny do rodziców. Podczas jej pobytu w Polsce, pięcioletnia córka opowiedziała matce o zachowaniach dziadka od strony ojca, które uzasadniały podejrzenie molestowania seksualnego. W związku z tym, matka udała się z dzieckiem do psychologa, który potwierdził, że małoletnia jest ofiarą przemocy seksualnej. Opinia psychologa była podstawą do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez matkę. Pani Zofia poinformowała ojca dziewczynki o podejrzeniu molestowania córki przez dziadka. Mimo tej informacji, mężczyzna zaprzeczał zarzutom skierowanym w stosunku do swojego ojca i domagał się powrotu kobiety ze wszystkimi dziećmi do Niemiec. Matka odmówiła kierując się dobrem córki oraz obawą, że małoletnia zostanie po raz kolejny skrzywdzona przez bliską osobę. W związku z postawą matki, ojciec złożył wniosek o wydanie trójki jego dzieci do Niemiec w trybie przepisów o Konwencji Haskiej dotyczącej Cywilnych Aspektów Uprowadzenia Dziecka za granicę z pominięciem najstarszego spośród rodzeństwa, 12-letniego Krzysztofa, który był synem pani Zofii oraz obywatela polski.

Postępowanie o wydanie małoletnich toczyło się w Gdańsku. Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek ojca dzieci i zadecydował o ich wydaniu do Niemiec. Co istotne, pani Zofia nie mogła uczestniczyć w rozprawie, ponieważ tego dnia leżała w szpitalu spodziewając się narodzin najmłodszego, czwartego dziecka. Mimo, że kobieta przedłożyła do akt sprawy dokumentację lekarską potwierdzającą przyczynę jej nieobecności na rozprawie, Sąd Okręgowy w Gdańsku zamknął rozprawę i orzekł o wydaniu dzieci do Niemiec. Po otrzymaniu pisemnego uzasadnienia sądu I instancji, pani Zofia zgłosiła się do Ordo Iuris.

W listopadzie 2019 r. prawnicy Instytutu wnieśli apelację od postanowienia gdańskiego sądu. W treści środka odwoławczego oraz w toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym, pełnomocnicy pani Zofii zwracali uwagę na uchybienia sądu I instancji polegające w szczególności na zaniechaniu zweryfikowania informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa molestowania seksualnego dzieci oraz więzi emocjonalnej pomiędzy wszystkimi małoletnimi. Prawnicy Ordo Iuris wskazali, że wniosek ojca dotyczył wydania trójki dzieci, natomiast rodzeństwo w tym czasie liczyło pięć osób. Wydanie trojga z nich skutkowałoby separacją rodzeństwa, co mogłoby doprowadzić do postawienia wszystkich dzieci w sytuacji nie do zniesienia w rozumieniu przepisów Konwencji Haskiej.

Jednocześnie, w tym czasie, kiedy toczyło się postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie, najstarszy syn pani Zofii – Krzysztof, odnowił kontakt z biologicznym ojcem, który w przeszłości nie interesował się dzieckiem. W związku z tym, prawnicy Ordo Iuris złożyli do akt sprawy pisemne oświadczenie ojca, który kategorycznie sprzeciwiał się powrotowi Krzysztofa do Niemiec w razie wydania trójki dzieci pani Zofii. Ponadto, do akt spraw załączono opinie psychologiczną, z której wynikała silna więź emocjonalna pomiędzy Krzysztofem a jego biologicznym ojcem.

W toku postępowania przed II instancją, sąd dopuścił dowód z opinii biegłych, z której wynikało, że wszystkie dzieci są ze sobą silnie związane. Jednocześnie, biegłe nie badały małoletnich na okoliczność ewentualnego ich molestowania seksualnego. W toku postępowania przez Sądem Apelacyjnym w Warszawie, Prokuratura Rejonowa umorzyła postępowanie karne w sprawie podejrzenia molestowania małoletnich dzieci, uzasadniając to brakiem dowodów na zarzucany czyn. Pani Zofia złożyła zażalenie na to postanowienie do Sądu Rejonowego w Toruniu.

19 października 2020 r. Sąd Apelacyjny przesłuchał matkę dzieci i zamknął rozprawę. Prawnicy Ordo Iuris argumentowali zasadność oddalenia wniosku o wydanie małoletnich tym, że istnieje podejrzenie molestowania dziewczynki w środowisku rodzinnym ojca oraz wskazywali na ryzyko traumy dzieci związanej z rozdzieleniem rodzeństwa. Stanowisko prawników Ordo Iuris zostało poparte przez Rzecznika Praw Dziecka oraz Prokuraturę Okręgową w Gdańsku.

W czasie pomiędzy zamknięciem rozprawy przez Sąd Apelacyjny w Warszawie a ogłoszeniem orzeczenia, Sąd Rejonowy w Toruniu uwzględnił zażalenie matki i uchylił postanowienie Prokuratury Rejonowej o umorzeniu postępowania w sprawie molestowania dziewczynki. W związku z tym, pełnomocnik Pani Zofii złożył 29 października 2020 r.  wniosek o otwarcie na nowo rozprawy, zaliczenie w poczet materiału dowodowego postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu oraz zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia okoliczność podejrzenia molestowania seksualnego.

6 października 2020 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie ogłosił postanowienie uwzględniające apelację sporządzoną przez prawników Ordo Iuris. W ustnym uzasadnieniu sąd stwierdził, że głównym powodem, przez który należało oddalić wniosek, był silny związek emocjonalny między rodzeństwem. Uwzględnienie wniosku o wydanie trójki dzieci doprowadziłoby do rozbicia piątki zżytego ze sobą rodzeństwa. Z kolei odnosząc się do zarzutu molestowania seksualnego, sąd stwierdził, że nie jest to argument uzasadniający odmowę wydania małoletnich z uwagi na to, że postępowanie w tej sprawie wciąż trwa.

„Sąd Apelacyjny w Warszawie, realizując naczelne zasady międzynarodowego prawa rodzinnego, mianowicie zasadę dobra dziecka oraz nierozerwalności rodzeństwa, oddalił wniosek ojca o wydanie trójki dzieci. Mimo, wielowątkowości sprawy oraz zaangażowania dopiero na etapie przed sądem drugiej instancji, udowodniliśmy, że uwzględnienie wniosku ojca jest sprzeczne z przepisami Konwencji Haskiej i zasługuje na oddalenie” - skomentował sprawę adw. Maciej Kryczka, pełnomocnik pani Zofii.

Matkę reprezentowali adw. Jerzy Kwaśniewski oraz adw. Maciej Kryczka. Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie jest prawomocne.